Blog Paws in Touch

Waarom voertjes geven zelfs schadelijk kan zijn en wat je wel kan doen

Je komt met je hond in een moeilijke situatie. Dit is voor elke hond verschillend en kan gaan van het zien van andere honden tot interactie met vreemde mensen tot zelfs bepaalde geluiden of voorwerpen enz.

Stel dat jouw hond bang is voor bezoek. 

Je wil je hond helpen en gebruikt beloningen om zo een positieve associatie op te bouwen. Je vraagt het bezoek om je hond een beloning te geven. Super, niet? Je hond moet, in dit voorbeeld, iets wat hij heel erg graag wil, gaan halen bij iets (in dit geval iemand) waar hij erg bang voor is.

Wat gebeurt hier?

Je hond wordt geforceerd…  Ja, het is voor je hond nog veel te moeilijk om zo dicht bij dat bezoek te komen, maar hij wil écht héél erg graag dat koekje.. 

Dus wat doet de hond? Inwendig gaat die met zichzelf in conflict: ik wil dat koekje! Maar oh nee, ik ben zo bang… Maar ik wil écht heeeel graag dat koekje.. enz.

Is je hond heel food-driven? Dan kan het zijn dat hij alleen nog dat koekje ziet en zodra dat weg is staat die opeens neus aan neus met z’n worst nightmare. Dat is verschieten! Zijn stresslevel stijgt en op een bepaald moment denkt hij niet meer logisch na, en ja, leert hij ook niets meer… 

Hij neemt het koekje aan en heeft zichzelf geforceerd om contact te maken met datgene waar hij zo bang voor is of staat opeens heel erg dicht (veel te dicht) bij datgene waar hij zo bang voor was.

Resultaat?

Dat bezoek, dat al zo eng was, is nog enger geworden. Dat bezoek is in zijn beleving nu heel erg spannend en zorgt voor twijfel en tegenstrijdigheden. Die hele situatie wordt nog spannender waardoor de hond volgende keer nog heftiger kan reageren.

Gaat het altijd zo? Uiteraard niet, dat hangt van de hond af. Maar vaak worden honden, zelfs met koekjes, geforceerd om dingen te doen die ze ofwel absoluut niet aankunnen met als gevolg dat die angst of onzekerheid, en bijgevolg ook hun gedrag in die situaties alleen maar erger wordt.

Dus probeer de koekjes echt als beloning te gebruiken en niet als lokmiddel om je hond in een moeilijke situatie te “foppen”. Alleen door te luisteren én op zijn tempo te werken kan je écht helpen.

Lokken?

Je hond in een bepaald gedrag lokken zoals bij een zit of dergelijke in een prikkelarme omgeving is iets heel anders dan hem lokken richting iets waar hij onzeker van wordt of waar hij zelfs bang voor is. Je loopt dan het risico dat je hond onbewust over zijn eigen grenzen gaat en de hele ervaring uitdraait op een negatieve associatie in plaats van een leuke en positieve ervaring zoals jij het hebt bedoeld. 

 

Koekjes zijn niet altijd positief

 

In tegenstelling tot wat je zou verwachten is het niet altijd zo dat een koekje geven per sé voor een positieve associatie zorgt. 

Als de situatie voor je hond te spannend of te moeilijk is, dan zal zijn stresslevel stijgen. Op een bepaald moment kan hij niets meer leren en gaat hij over op instinct. Hoe dat juist in elkaar zit kan je HIER lezen. Hetgeen er dan gebeurt is dat je hond die situatie zal linken aan heel veel spanning en mogelijk een negatieve associatie maakt met datgene wat jij probeert te trainen. 

Je kan je hond proberen te lokken of “omkopen” om iets te doen waar hij eigenlijk doodsbang voor is. Maar zelfs als hij dat effectief doet zal hij hier niets uit leren… 

Voorbeeld: 

Er staat een kleine schat tussen allemaal krokodillen of alligators. Je moet al hééél gemotiveerd zijn om die schat ook te willen halen. Die schat MOET dus héééél erg waardevol zijn. Voor 5 € zal je dat waarschijnlijk niet ondernemen… 

OK, het is hééél waardevol en je bent bereid je tussen alligators te begeven om die schat te bekomen. Zodra je aan je tocht door de alligators begint begint ook de spanning in je lichaam te stijgen. Je hart begint sneller te kloppen, je begint te zweten, je wordt wat wazig in je hoofd en je kan niet meer helder nadenken. 

Stel dat je met de schat heelhuids teruggeraakt… Wat herinner je je nog van je ervaring buiten de opluchting als het achter de rug is en de spanning en stress die je hebt gevoeld terwijl je tussen de krokodillen zat? 

Juist ja… Niet veel… En hetzelfde geldt voor je hond. Het verschil is dat het voor je hond goed mogelijk is dat zoiets “onschuldig” als een vuilbak zijn figuurlijke krokodillen zijn. Of dat voor jouw hond bezoek het equivalent van krokodillen zijn. Of die andere hond aan de overkant van de straat… 

Een nieuwe associatie bouw je niet op dezelfde manier als de vorige is ontstaan.

Als je hond ergens bang voor is dan heeft hij hier ofwel nog geen ervaring mee gehad, ofwel net al een negatieve achter de rug. 

Als je een nieuwe en positieve associatie wil opbouwen met datgene waar je hond bang voor is, dan kan je dat niet doen op het niveau of op de manier waarop de vorige associatie is ontstaan. 

Zorg voor veiligheid en afstand tussen je hond en datgene wat hij eng vindt. Zorg voor een veilige én gecontroleerde setting waarin je hem vrijheid kan geven om zelf de juiste keuze te maken én beloon die dan met iets wat je hond ook effectief wil.

Wat wil je hond?

Wat wij als mensen vaak uit het oog verliezen als we met koekjes of beloningen willen werken is echt kijken naar of wat wij de hond willen geven ook voor de hond effectief een beloning of meerwaarde biedt. 

In een situatie waarbij de hond zich niet veilig voelt of waarbij hij ergens van schrikt is een koekje vaak niet wat hij eigenlijk wil. Hij wil weten dat hij veilig is. Hij wil weten wat er juist aan de hand is en wat hij daarmee moet aanvangen. 

Wat is de beloning eigenlijk?

Je komt met je hond in een lastige situatie, bv. bij de dierenarts of hij ziet een andere hond op straat. Hij kijkt en je wil hem belonen omdat hij (nog) niet gelijk begint te blaffen of omdat hij relatief rustig lijkt. Je haalt je koekjes boven en… hij neemt beloningen in de vorm van snoepjes of voertjes heel hard aan, of misschien zelfs helemaal niet meer… 🙈

Tjah, dat vertelt je heel wat over hoe je hond zich in die situatie voelt. Ga jij je hond helpen door hem in die situatie koekjes te voeren? Is dat wat hij wil? 🤔

Neen… Hij wil weg, hij is misschien bang of gefrustreerd of voelt zich gewoon niet goed in die situatie. Dus voor de hond is DE beloning op dat moment: uit de situatie gaan. Weggaan. Dat is wat ie wil, niet die voertjes.. 

Kijk dus altijd naar wat je hond wil, en niet naar wat jij bereid bent om te geven. Want alleen door de hond te geven wat hij echt wil, kan je hem ook écht belonen of helpen. 

Een typisch voorbeeld daarvan is bv. de klassieke “aai over z’n bol” als hij flink is.  Diepe zucht… Deze zomer schreef ik op sociale media een post over hoe je bij het aaien de toestemming van je hond kan vragen én het belang van het respecteren van zijn persoonlijke ruimte en grenzen. M.a.w. ga je hond niet zomaar aaien aub…

Veel honden vinden die ongevraagde en opeens opgelegde aai of aanraking vaak niet eens fijn en hij kan zelfs behoorlijk schrikken als hij opeens ongevraagd wordt aangeraakt terwijl z’n kop hem allerlei alarmsignalen doorgeeft over die situatie. Dus, when you think about it: hoe kan dat dan een beloning zijn voor je hond? 

Ga op zoek naar wat je hond wil of leuk vindt in een bepaalde situatie of context. Dit kan bv. zijn bij de trimmer dat je even een pauze inlast en iets anders gaat doen of dat hij bij bezoek veilig apart wordt gehouden met iets leuks om te doen. Het kan vanalles zijn naargelang de situatie of context. 

Loop niet in de val door te denken dat jij je hond kan belonen met wat jij denkt dat hij maar moet fijn vinden en ga op zoek naar wat je hond écht wil of nodig heeft op zo’n moment. 

 

Gedrag of cues die een oplossing bieden

Bij gedrag mag je nooit vergeten dat je hond alleen dingen doet die voor hem logisch zijn, die hem iets opleveren of waarbij hij probeert om zich beter te voelen. Daarom is het ook SUPERBELANGRIJK dat het gedrag dat je wil belonen of doen toenemen ook voor je hond een oplossing biedt voor hoe hij zich voelt. Dat gedrag, ook al is dat voor ons misschien storend, is niet zomaar aanwezig.

Als die situatie voor je hond lastig is en hij doet iets wat jij niet wil, dan is het heel makkelijk om daarop te focussen en gewoon te verwachten dat hij dan maar het tegenovergestelde moet doen om een koekje of speeltje te krijgen of gewoon moet “stoppen” met datgene wat wij storend of ongewenst vinden. 

Maar maakt dat van die moeilijke situatie opeens een aangename situatie? Weegt dat koekje op tegen wat je van hem vraagt? Je houdt bij het geven van een koekje geen rekening met waarom dit voor je hond zo moeilijk is en biedt dus ook geen oplossing voor die situatie. Dit is het verschil tussen symptoombestrijding of aan de oorzaak werken. 

Voorbeeld: je hond is bang van andere honden. 

Dan kan je hem proberen te belonen om rustig te blijven als die andere hond langs hem loopt.

Maar helpt dat ook je hond? Waarschijnlijk niet en je beloning zal hoogstwaarschijnlijk niet werken of hij neemt het niet aan… Je probeert hem te belonen voor iets waar hij zich rotslecht bij voelt. Je doet aan symptoombestrijding. 

Hoe zou jij je voelen als iemand je keer op keer in een moeilijke situatie brengt waarin je doodsbang bent maar je krijgt wel een koekje? Persoonlijk zou ik die persoon heel snel wandelen sturen… Zoooo belangrijk zijn die koekjes nu ook niet.

Wat zou voor je hond dan wel een oplossing zijn in die situatie? Wat wil je hond?

Wat kan je dan wel doen als je hond ergens van schrikt?

Als je hond ergens van schrikt is het allereerst heel belangrijk dat je hond zelf de keuze krijgt over hoe hij hiermee omgaat. Als hij van dat enge weg wil, dan moet hij dit kunnen. Komt hij naar jou toe en vraagt hij steun? Geef hem dit dan ook. 

Laat je hond op zijn tempo verkennen en informatie verzamelen in een gecontroleerde setting. 

Vooral bij pupjes kan je dit goed herkennen. Ze zijn ergens niet zeker van en gaan er een paar stapjes naartoe en terug achteruit of ze blijven even zitten terwijl ze alles bekijken. Laat je hond doen als hij verkent. Hij wil informatie opdoen over dat “gevaarlijke en enge monster”. Door op z’n eigen tempo te kunnen verkennen waarbij jij hem niet forceert door hem naar dat enge te willen lokken geef je hem de kans om op een rustige manier zelf uit te maken hoe hij zich hierbij voelt. Steun hem zeker if needed maar laat hem verder zelf ontdekken als dit veilig kan gebeuren. 

Doordat je hond dit helemaal zelf doet, maar jij er wel bent als vangnet om op terug te vallen, zal zijn zelfvertrouwen ook stijgen. Je kan hem eventueel nadien belonen voor het verkennen omdat dat ook al een grote stap is in plaats van hem richting dat “enge” te lokken.

Bescherm je hond voor zichzelf

Maar… Als de situatie voor je hond te spannend is, als het gevaarlijk is of als je zelf geen controle hebt over de situatie, bescherm dan je hond voor zichzelf. 

Sommige honden zijn zo nieuwsgierig dat ze over hun eigen grenzen gaan en zich opeens in een veel te moeilijke situatie bevinden. Ze kunnen die situatie niet aan en de spanning stijgt te veel. 

Als je zo’n “overmoedige” of impulsieve hond hebt die overal zonder nadenken induikt om zich dan in de moeilijkheden te bevinden dan zal jij je hond voor zichzelf moeten beschermen. Observeer je hond en grijp op tijd in door uit de situatie te gaan, meer afstand te nemen en je hond tijd te geven om te herstellen. 

 

Het is zeer verleidelijk om op zulke momenten de koekjes boven te halen en je hond te “belonen” voor rustig gedrag, maar als de spanning teveel stijgt, dan leert hij toch niets meer… 

 

Vrijheid geef je in een veilige en gecontroleerde setting

Ga uit de situatie VOOR het voor je hond te moeilijk of te spannend wordt. Trainen of leren doe je best in een veilige en gecontroleerde setting waarbinnen je je hond de nodige vrijheid kan geven om zelf te verkennen. Maar, als je hond bijvoorbeeld uitvalt aan de lijn, dan kan het zijn dat hij zichzelf in de problemen werkt door zelf naar dat “enge” toe te lopen.

Bescherm je hond in dat geval door op grote afstand te trainen. Wil hij dichterbij dan kan dat zolang hij rustig snuffelt en zichzelf onder controle heeft. Merk je dat het wat te spannend wordt, dat hij alert wordt of dat hij het moeilijk krijgt? Dan ga jij de controle nemen en je hond opnieuw wegleiden naar een afstand of omgeving waar hij wel ok is. Dat doe je niet door aan je hond te sleuren maar door je hond goed te leren kennen en bij spanning onmiddellijk in te grijpen. Zo vermijdt je dat de spanning teveel stijgt en je hond niet meer kan leren of je niet meer hoort.  

 

Door je hond te leren kennen en goed te kijken naar of hij de situatie aan kan, wat hij wil, waarom hij doet wat hij doet en hierop in te spelen kan je je hond op dagelijkse basis helpen. Zo kan je je hond écht belonen en kan je effectief aan de slag met gedrag. 

Heb je hier hulp mee nodig en wil je met begeleiding aan de slag? Stuur me een berichtje via de contactpagina (www.pawsintouch.be/contact) en ik kom zo snel mogelijk bij je terug.

Of wil je liever zelfstandig aan de slag?
Dan is de cursus Hondentaal voor jou ideaal!
Hierin deel ik alles wat ik weet over hondentaal, hoe zij de wereld zien maar ook hoe jij dit kan inzetten om met gedrag aan de slag te gaan, trainingen efficiënter en effectiever te maken én hoe je in de omgang met je hond met een paar kleine tips een enorme impact kan maken.

Wil je hier meer over weten en hoe je met het gedrag van jouw hond aan de slag kan?

In de nieuwe online cursus “Hondentaal” kom jij alles te weten over waarom je hond doet wat hij doet, hoe hij de wereld ziet én wat jij NU al kan doen!