Je gaat vol goede moed aan de slag met de training van je hond. Je wil op een positieve en beloningsgerichte manier te werk gaan dus ga je op pad met een hele zak vol hele lekkere snoepjes. Je hond ziet een andere hond, je wil hem iets superlekker geven maar… hij neemt het niet aan.
Of er komt bezoek over de vloer en je hond blijft alsnog blaffen… Of je hond trekt aan de lijn en blijft dit gewoon doen. Of hij voert datgene wat je vraagt wel uit maar gaat na het inhaleren van je lekkers onmiddellijk terug over naar datgene waar je eigenlijk aan wil werken zoals trekken aan de lijn of blaffen.
Frustrerend!!
Wat is hier aan de hand?
Gedrag heeft geen “oplossing”, gedrag is de oplossing.
Gedrag komt nooit alleen… Gedrag ontstaat niet overnacht en is niet zomaar aanwezig. Gedrag is geen ziekte en kent daarom ook logischerwijze geen “oplossing” of “remedie”. Gedrag is voor de hond net de oplossing om met de wereld om te gaan. Is de hond moe, dan gaat hij slapen. Heeft hij honger dan gaat hij op zoek naar eten. De zoektocht naar eten heeft dus geen “oplossing” maar is net voor je hond de oplossing voor zijn probleem, namelijk dat hongergevoel.
Alles wat je hond doet heeft een reden, een oorzaak en een heleboel factoren die samenkomen om tot die uiteindelijke som, zijn gedrag, te komen. Dit hangt van een heleboel factoren af en dit is waar het vaak misloopt in training of gedragsmodificatie.
Gedrag of cues die een oplossing bieden
Bij gedrag mag je nooit vergeten dat je hond alleen dingen doet die voor hem logisch zijn, die hem iets opleveren of waarbij hij probeert om zich beter te voelen. Daarom is het ook SUPERBELANGRIJK dat het gedrag dat je wil belonen of doen toenemen ook voor je hond een oplossing biedt voor hoe hij zich voelt. Dat gedrag, ook al is dat voor ons misschien storend, is niet zomaar aanwezig.
Als die situatie voor je hond lastig is en hij doet iets wat jij niet wil, dan is het heel makkelijk om daarop te focussen en gewoon te verwachten dat hij dan maar het tegenovergestelde moet doen om een koekje of speeltje te krijgen of gewoon moet “stoppen” met datgene wat wij storend of ongewenst vinden.
Maar maakt dat van die moeilijke situatie opeens een aangename situatie?
Weegt dat koekje op tegen wat je van hem vraagt? Je houdt bij het geven van een koekje geen rekening met waarom dit voor je hond zo moeilijk is en biedt dus ook geen oplossing voor die situatie. Dit is het verschil tussen symptoombestrijding of aan de oorzaak werken.
Voorbeeld: je hond is bang van andere honden.
Dan kan je hem proberen te belonen om rustig te blijven als die andere hond langs hem loopt. Maar helpt dat ook je hond? Waarschijnlijk niet en je beloning zal hoogstwaarschijnlijk niet werken of hij neemt het niet aan… Je probeert hem te belonen voor iets waar hij zich rotslecht bij voelt terwijl er helemaal niet aan die situatie wordt gedaan. De spanning blijft bij je hond ondertussen stijgen… Je doet aan symptoombestrijding.
Het jojo-effect
Je hond blaft of trekt aan de leiband, blaft bij bezoek of doet iets anders wat je liever niet hebt. Je geeft een commando maar je hond luistert ofwel niet, ofwel begint hij binnen de kortste keren opnieuw met blaffen of trekken.
Je hond doet iets wat je niet wil en wat er vaak gebeurt, en een logische eerste reactie is, is het trainen van een ander gedrag. De hond valt uit of trekt aan de lijn dus trainen we een “voet”. Hij blaft naar andere mensen of honden dus trainen we een “kijk naar mij” zodat hij z’n aandacht bij ons houdt.
Op zich kunnen dit prima management middelen zijn om ervoor te zorgen dat je hond afgeleid is en dus niet met die prikkel bezig is. Alleen zit daar dus al het “probleem” in…
Je hond blaft of trekt omdat de situatie te moeilijk is en als die spanning voor je hond blijft stijgen, dan is die afleiding vaak niet sterk genoeg om echt de aandacht van je hond te verleggen naar jou of iets anders. Hij is al bezig met die prikkel en zit volop in de stressreactie.
Stel dat je dit voor bent en je je hond een commando geeft. En stel dat hij dit ook effectief uitvoert. Wat dan vaak gebeurt is deze sequentie:
Hond blaft – Commando – Hond voert commando uit – Hond krijgt beloning – Hond begint opnieuw met blaffen – Commando – enzoverder…
Je zit dan vast in een eindeloze sequentie van commando’s en uitvoering zonder dat je ooit ook echt verandering ziet optreden. De reden hiervoor is eigenlijk heel simpel: je doet niets aan de oorzaak.
Hij blaft of trekt niet zomaar… Maar aan die oorzaak wordt niets gedaan. Er wordt enkel naar het gedrag gekeken en dat wordt “gestuurd”. Er gebeurt niets met zijn beleving van die situatie en hij heeft nog steeds geen “oplossing” voor hoe hij zich voelt.
Wat zie je dan?
Dat het gedrag, wat een reactie is op die spannende situatie, gewoon verder gaat zodra de “afleiding”, dus het commando stopt. 
Stijgt de spanning niet teveel?
Je wil bepaald gedrag belonen, maar is een leerproces nog wel mogelijk?
Een voorwaarde om te kunnen trainen is dat je hond in staat moet zijn om na te denken of te leren.
Heel vaak is dit één van de onderdelen waar mensen op vastlopen als ze aan de slag zijn met gedrag zoals trekken of blaffen aan de leiband, markeren, verlatingsangst enzoverder.
Om aan dit gedrag iets te kunnen veranderen of om je hond iets anders te kunnen aanleren moet hij kunnen leren. Het gedrag wat ons vaak stoort, zoals trekken of blaffen aan de leiband, markeren, blaffen of piepen als de hond alleen thuis is is vaak gedrag waarbij de hond niet meer in staat is om na te denken en dus ook niet in staat is om te leren…
Wanneer je hond bijvoorbeeld een andere hond ziet of alleen thuis is, dan begint de spanning in zijn lichaam te stijgen. Hij krijgt het moeilijk… Zijn lichaam begint allerlei stresshormonen in het rond te sturen en voor je het weet stijgt de spanning te veel.
Op het moment dat de spanning te veel stijgt gaat de hond een figuurlijke drempel over en schakelt hij over van denken en bewuste keuzes naar reflex en actie. De logica en het bijhorende leervermogen gaan out the window en enkel overleving en reflexen blijft over…
Vanaf dat moment handelt je hond naar wat zijn lichaam hem aangeeft om te doen. Hij verliest de controle over zichzelf en doet “iets”.
Als de situatie te moeilijk is voor je hond is de kans groot dat hij niet meer kan leren en dat hij je zelfs niet meer kan horen of zien. Als je dan een figuurlijke truckload aan biefstuk laat leveren is de kans heel reëel dat hij dat niet eens merkt… Hij is dan too far gone, verdrinkt in de stresshormonen en kan niet meer logisch nadenken.
Dit is o.a. de reden waarom hij geen lekkers meer aanneemt als hij uitvalt of waarom verlatingsangst nog kan escaleren op het moment dat er puur op tijdsduur wordt gewerkt.
Je hond heeft zijn “thinking brain” nodig om helder en rationeel na te kunnen denken en dus ook de beloning aan zijn gedrag te koppelen. Kan hij dat niet en staat hij te ploeteren in de stresshormonen, dan zie je geen bewuste keuzes meer en kan je ook niet veel meer doen buiten wachten tot je hond hersteld is. Op het moment dat je hond niet meer kan nadenken en dus niet meer leert is die situatie sowieso te moeilijk voor je hond.
Trainen kan enkel met een "thinking brain"
Je kan het een beetje vergelijken met dat je hond 2 hersenen heeft die samen 1 geheel vormen maar ze kunnen niet samenwerken. Het is het ene of het andere omdat ze elkaar tegenpolen zijn.
Aan de ene kant heb je je hond zijn denkend brein, zijn “thinking brain”.
Als je hond dit gebruikt kan hij leren, hij kan nadenken, maakt bewuste keuzes.
Dit is waar je beloningen effect hebben en waar de leerprincipes van toepassing zijn.
Hier voelt je hond zich goed, staat hij open voor wat je hem wil leren. Hij staat in het “groen”.
Aan de andere kant heb je het reactieve brein, het brein dat ervoor zorgt dat je hond kan overleven: je hond zijn “survival brain”.
Als je hond dit gebruikt beseft hij niet goed wat hij doet, hij staat op overleving en je ziet reflexen in actie die je hond helpen om te overleven zoals fight, flight, freeze en fiddle about.
Hier kan je hond niet nadenken, je beloningen neemt hij niet aan, hij hoort je niet eens en je leerprincipes zijn hier helemaal niets waard.
Hier verdrinkt je hond in de stresshormonen, hij staat in het “rood”.
Je hond wordt van zijn denkend brein naar het reactieve of overlevingsbrein geduwd op het moment dat er teveel stress of spanning aanwezig is in zijn lichaam. De stresshormonen stapelen zich op en nemen eigenlijk over. Het overlevingsbrein of “survival brain” heeft het dan voor het zeggen.
Je hond wordt kwetsbaar om sneller van zijn denkend brein naar zijn overlevingsbrein te schakelen op het moment dat hij te weinig slaapt, zich veel verveelt, hij gefrustreerd geraakt, in teveel moeilijke situaties terecht komt enzoverder. Eigenlijk alles waardoor de spanning of stress in zijn lichaam stijgt.
Eens de stress genoeg is gestegen zal je hond overschakelen van zijn denkend brein naar zijn overlevingsbrein. Vanaf dat moment heb je ook niets meer in de pap te brokken. Je hond is compleet de controle over zichzelf kwijt…
Om succesvol te trainen is dit dus ook cruciaal...
Het is dus van cruciaal belang om ten allen tijden je hond zijn spanningsmeter in de gaten te houden. Die spanning stijgt door allerlei factoren die samenkomen tot het overlevingsbrein het overneemt. Dit is ook de reden waarom we in begeleidingstrajecten bijna nooit kunnen starten met training. Eerst moeten we ervoor zorgen dat we een zicht krijgen op alle factoren die voor de hond voor veel spanning zorgen zodat we die in een eerste periode kunnen vermijden. De bedoeling hiervan is om de hond zo snel mogelijk en zo lang mogelijk toegang te geven tot zijn denkend brein zodat we effectief aan de slag kunnen met training.
Met "survival brain" kan maar 1 ding doen...
Als je hond stijf staat van de stress kan hij niet leren en heb je eigenlijk maar 1 taak: zorgen dat je hond zich veilig voelt zodat hij kan rusten en recupereren. Je moet er op dat moment voor zorgen dat je hond zo snel mogelijk terug naar zijn denkend brein kan overschakelen. En dat kan je alleen maar doen door hem uit die situatie te halen en de spanning te laten zakken…
Het enige wat je hiermee dan kan doen is er lessen uit trekken en je hond voldoende hersteltijd geven. In een volgende gelijkaardige situatie zal je proactief te werk moeten gaan om hiermee aan de slag te kunnen…
Trainen doe je dus op een niveau waarbij je hond nog kan nadenken en leren. Je beloont gedrag wat een bewuste keuze is in een setting die ervoor zorgt dat je hond succes kan behalen.
Hoe kan je herkennen wanneer je hond nog kan nadenken?
Dit is waar o.a. hondentaal aan te pas komt. Door je hond goed te observeren en je te verdiepen in de hondentaal kan je zien wanneer je hond zichzelf nog onder controle heeft en wanneer de situatie hem te veel wordt of welke situaties of prikkel mee zorgen voor een stijging van die spanning. Je kan dit herkennen door allerlei stress-signalen zoals een versnelde ademhaling, spierspanning, hoe de hond zich positioneert, hoe hij zijn lichaamsgewicht verdeeld, de snelheid van zijn bewegingen en ga zo maar door.
Om succesvol te kunnen trainen en dus om gedrag op een efficiënte en effectieve manier te kunnen ombuigen is een grondige kennis van hondentaal absoluut cruciaal zodat je zoveel mogelijk stressfactoren kan identificeren.
Wil je hier meer over weten en hoe je met het gedrag van jouw hond aan de slag kan?
In de nieuwe online cursus “Hondentaal” kom jij alles te weten over waarom je hond doet wat hij doet, hoe hij de wereld ziet én wat jij NU al kan doen!
Too late…
Eens je hond is overgeschakeld naar “survival brain” en volledig op reflexen handelt zal je dit wel herkennen. Dat is het moment dat je hond begint te blaffen en moeilijk tot rust kan komen, dat hij heel hard aan de lijn trekt en niet meer snuffelt, dat hij agressie inzet of net heel hard begint te bibberen of zich verstopt. Zodra je hond op overleving staat zal je explosief gedrag zien en komt de fight, flight, freeze of fiddle about naar boven. Weet dat je hond hier op dat moment ook niets aan vindt, dat hij zichzelf niet meer onder controle heeft en dat hij echt hulp nodig heeft.
Help, please...
Nu voor je begint te panikeren… Dit kan eens gebeuren en zal wel gebeuren. Een keertje stress ervaren kan echt geen kwaad en is zelfs nodig om in leven te blijven. (Vandaar de naam: “survival brain”) Zolang je hond de mogelijkheid heeft om op een gepaste wijze met stress om te gaan of om hiervan te recupereren is er helemaal niets aan de hand.
Maar… Als je hond te lang of te vaak in zijn overlevingsbrein zit, dan wordt het steeds moeilijker om terug naar het denkbrein te schakelen. Hoe langer je hond in zijn overlevingsbrein zit, hoe langer zijn lichaam in de stresshormonen verdrinken. Het lichaam heeft tijd nodig om al die stresshormonen terug naar een aanvaardbaar niveau te herleiden. Als het lichaam deze tijd om te herstellen niet krijgt, dan kan dit leiden tot ziekte. Het lichaam is niet gemaakt om langdurig onder verhoogde stress te staan. Dus zelfs als jij zelf niet zoveel last hebt van dit gedrag maar als je merkt dat je hond geen rust kan vinden, uitvalt, vaak onder heftige stress staat, ga dan aub met een professional aan de slag om je hond te helpen en te voorkomen dat hij ziek wordt.
De stresshormonen hebben in het lichaam op het moment dat je hond in zijn “thinking brain” staat andere taken uit te voeren. Denk hierbij aan cortisol dat ervoor zorgt dat je hond ‘s morgens wakker wordt of dat de vachtfunctie gaat verzorgen. Als je hond continue teveel stresshormonen in zijn lichaam aanwezig heeft, dan komen die “normale” functies in gedrag. Dit is waarom je hond niet meer kan slapen of geen rust meer kan vinden: cortisol dient om wakker te worden. Dit is waarom je hond huid en vachtproblemen krijgt of opeens veel haren verliest: cortisol regelt ook de vachtfunctie. Dit is waarom je hond onzindelijk kan worden of opeens meer begint te markeren: aldosteron zorgt normaal voor de waterhuishouding in het lichaam…
Al deze functies worden verstoort wat kan leiden tot blaas- of nierproblemen, huid- en vachtproblemen, maag- en darmproblemen, onrust, slaaptekort en ga zo maar door.
Symptoombestrijding werkt niet...
Dit is waarom je training mislukt als je puur op gedrag gaat werken. Gedrag proberen “weg”trainen werkt niet… Kijk goed naar waarom je hond doet wat hij doet en werk daar aan. Zo ben jij niet alleen van het gedrag af maar help je ook daadwerkelijk je hond.
Hou rekening met hoe de situatie is voor je hond. Vraag gedrag waarmee je ook voor hem een oplossing biedt en hou rekening met hoe je hond zich voelt. Emoties bepalen mee hoe je hond zich gedraagt dus hou er ook rekening mee als je wil gaan trainen en echt voor succes gaan.
Wat kan je doen?
-Hou een dagboekje bij waarin je noteert welk gedrag je juist ziet. Hou ook bij wanneer je dit gedrag ziet en wanneer niet. Noteer de situatie waarin je het gedrag opmerkt, wat er voordien gebeurde en ook wat er nadien gebeurde. Zo kan je zelf reeds een patroon herkennen en mogelijke prikkels of moeilijke situaties herkennen zodat je op tijd kan ingrijpen.
-Ga aan de hand van de situaties en prikkels die je in kaart hebt gebracht aan management doen. Wat dat is lees je HIER.
– Schrijf je in voor mijn online cursus Hondentaal en je leert de basis van wat je moet weten om met het gedrag van jouw hond aan de slag te gaan. (Klik hier voor meer informatie) Hierin deel ik alles wat ik weet over hondentaal, hoe zij de wereld zien maar ook hoe jij dit kan inzetten om met gedrag aan de slag te gaan, trainingen efficiënter en effectiever te maken én hoe je in de omgang met je hond met een paar kleine tips een enorme impact kan maken.
– Of als jij direct in de praktijk aan de slag wil met het gedrag van jouw hond; Let me help you!
Heb jij een hond die uitvalt aan de lijn, snel of heftig schrikt? Of een hond die moeilijk rust kan vinden of die vaak bang lijkt? Wil jij zo snel mogelijk succesvol aan de slag om het gedrag te verbeteren?
Neem contact met mij op via info@pawsintouch.be of boek hier direct je vrijblijvende gratis gesprek.
Wil je hier meer over weten en hoe je met het gedrag van jouw hond aan de slag kan?
In de nieuwe online cursus “Hondentaal” kom jij alles te weten over waarom je hond doet wat hij doet, hoe hij de wereld ziet én wat jij NU al kan doen!
