“Ik vind dat straffen bij de opvoeding of training hoort.” – Heb je het dan écht begrepen?

Nu, straffen kan je op verschillende manieren bekijken. Vaak gaat het dan om heel onaangename zaken toevoegen, waarbij je een heel negatieve emotie bij de hond teweegbrengt én de kans dat hij de link legt tussen wat jij wil en hetgeen hij doet vrij klein is. Daar zit heel veel foutmarge op, en het is ook wetenschappelijk onderzocht dat dit bij honden voor veel meer stress zorgt, dat ze daardoor minder goed kunnen leren EN bovenal — en dit is een hele belangrijke — dat het helemaal niet nodig is!

Dus waarom zouden we in godsnaam honden willen straffen voor bijvoorbeeld uitvallen aan de lijn als we dat ook op een heel andere manier kunnen aanpakken?

Namelijk door te kijken naar wat je hond op dat moment eigenlijk nodig heeft. Ik denk dat er op dat vlak nog heel wat misverstanden bestaan over die positieve opvoeding en men nog steeds denkt “de hond mag altijd zijn zin krijgen en alles doen, en als mens mag je daar niet tegen in gaan”.

Ik bekijk dat persoonlijk een beetje anders, en ga het nu heel grof stellen: Als ik hoor dat iemand dingen verkondigt zoals “dit gedrag tolereer ik niet”, of “straffen hoort er gewoon bij om de hond te laten weten wat niet mag” … dan heb je het gewoon nog altijd niet begrepen! Dan heb je nog altijd niet door dat je enkel focust op het gedrag, terwijl hoe de hond zich gedraagt enkel een symptoom is, net zoals hoofdpijn of een snotneus bij mensen. Als je alleen daarop blijft focussen, kan je wel eens iets heel ernstig compleet over het hoofd zien.

Want onze honden doen niet zoooomaaaar alle dingen die ze doen. Ze denken niet “vandaag heb ik zin om de hele dag het kot bij elkaar te blaffen, dus laat ik dat maar efkes doen”. Euh nee, als een hond blaft, dan is dat communicatie en kan dit bijvoorbeeld betekenen: ik verveel mij, of ik ben de pedalen helemaal kwijt en ik weet totaal niet meer wat ik in deze situatie moet doen.

Dus als je dan zegt: ik vind dat mijn hond niet moet blaffen. Ja sorry, dan heb je het echt niet begrepen. Maar ook als je enkel op het gedrag focust en uitsluitend daaraan gaat werken — ook al is het op een positieve manier met koekjes en whatever — ook dan doe je nog altijd niets voor je hond.

Als je focust op “oké, in plaats van het blaffen, wil ik hem een ander gedrag aanleren”, dan ben je je hond namelijk niet aan het helpen want er gebeurt niets met zijn probleem. Als je niet kijkt naar waarom hij überhaupt blaft, dan ben je gewoon het ene symptoom voor het andere aan het inruilen.

How would YOU feel als je verdrietig bent en begint te wenen en je naar je vijs krijgt omdat je weent? In het beste geval ga je dan leren dat je niet meer mag wenen. Maar is de oorzaak van je verdriet weg? Nee! Ja, de mensen met wie je samenleeft en die kwaad zijn geworden, zijn wel van hun probleem af want jij weent niet meer. Maar zou jij je daarna nog op je gemak voelen bij die mensen, nog het gevoel hebben dat je bij hen terechtkan?

Dit is nét zo bij honden. Is een hond agressief? Wel, als iemand dan zegt: “Ik wil dat niet, en hij moet daar maar gewoon mee stoppen”, of het interesseert bepaalde hondenouders niet eens waarom die hond vindt dat hij op dagelijkse of wekelijkse basis agressie moet inzetten in zijn eigen huis. Wat dan? Stel je dan eens voor hoe die hond zich daarbij voelt. Voelt hij zich dan nog wel veilig in zijn eigen huis, of bij jou als hondenouder? Maar diezelfde mensen zeggen dan wel in andere situaties: “Ja je moet mij maar vertrouwen dat iets veilig is, dus jij moet niet blaffen … ik zal wel bepalen wat veilig is voor jou.” Hah! That’s not how it works.

Als je op die manier denkt, then sorry you just don’t get it.

Het punt is dat als we op een moderne manier met honden willen omgaan, het eigenlijk een verkeerde denkwijze is om alleen maar ander gedrag te willen aanleren door middel van belonen.

Je wil bijvoorbeeld een zit aanleren om je hond te laten ophouden met blaffen. Super dat je dat met koekjes aanleert, maar aan de belevingswereld van je hond verandert er helemaal niets. Hij heeft alleen geleerd dat hij moet gaan zitten in plaats van te blaffen en dat zijn baasje dan tenminste niet boos wordt.

In het beste geval werkt dit inderdaad en kun je je hond effectief zover krijgen dat hij gaat zitten. Maar ik vermoed dat dat in heel veel gevallen niet zal werken om de eenvoudige reden dat het niet om trainbaar gedrag gaat: er zit een emotie achter die je niet zomaar kunt negeren. Natuurlijk zijn er methoden waarbij je die emotie kunt overriden door nog meer onveiligheid en pijn en angst te gaan toevoegen. Kijk maar naar de beroemde tv-trainers, waarbij de hond zo bang wordt gemaakt of pijn wordt gedaan dat hij denkt “Oh my dear lord, deze situatie wordt alleen maar erger … ik zal het maar gewoon in stilte ondergaan”.

Is die hond nog steeds bang? Ja! Durft hij het te uiten? Nee!

Zo krijg je dus een hond die zijn emoties, zijn moeilijkheden zelfs niet meer durft te uiten en dat kan op den duur leiden tot een hond die “uit het niets” op van alles reageert en niet meer blaft of gromt maar die “ineens” voor bijten kiest, en dan heb je “opeens” een heel onvoorspelbare hond.

Dus zeker als het gaat over mijn diensten en mijn aanbod, please oh please, sta er op zijn minst voor open om het op een andere manier te bekijken, namelijk vanuit het perspectief van je hond met de bedoeling om oprecht je hond te helpen én het storende gedrag te gaan verminderen zodat je daar op zijn minst ook verbetering kan ervaren.

Ik begrijp waar het idee vandaan komt dat als je iets verkeerd doet, je wordt gestraft en als je iets goed doet, je wordt beloond. Onze hele maatschappij is immers op straffen gebaseerd. Maar als die straf niet zwaar genoeg is, niet genoeg impact heeft, dan verandert er gewoon niets. Denk maar aan te snel rijden. Je weet dat je een boete kan krijgen, maar houdt dat mensen echt tegen? Of als je een boete hebt gekregen, ga je dan nooit meer te snel rijden? Ik betwijfel het.

Dus als jij de wet al niet naleeft, ook al weet je dat je gestraft kunt worden, waarom verwacht je dan dat je met straffen je hond op het rechte pad kan brengen. Let’s face it, it’s not very likely, tenzij je je hond inderdaad serieus gaat straffen of serieus pijn gaat doen, dan kan het wel werken.

Om nog even terug te komen op de vragenlijst: op zo’n momenten merk ik weer dat er in onze maatschappij erg onrealistisch naar honden wordt gekeken. Ze moeten maar voldoen aan het beeld dat wij in ons hoofd hebben, en als dat niet zo is, is het een stoute hond, of dan is die hond kapot … dan moet daar iets aan gebeuren, of je krijgt het verwijt van “voedt je hond eens op zeg!”

Ja vriendjes, als het zo simpel was, dan had iedereen dat al lang gedaan!

The way I see it, nemen we een hond om ons leven beter te maken. MAAR een hond is ook een levend wezen, dus je moet gewoon rekening houden met het perspectief van dat levend wezen. Net zoals je bij een kind niet kunt zeggen: “Ik wil dat hij advocaat wordt”, en als dan blijkt dat je kind liever bouwvakker wordt … dan sta je daar met je grote hopen en dromen. En wat zeg je dan? “Ik doe hem terug want hij is kapot?”

Ik bedoel, hoe absurd is het hoe we over honden denken! It makes no freaking sense. It’s alive! Een hond leeft, een hond voelt, een hond denkt, en ja om dan te zeggen “dit stoort mij, je moet daar gewoon mee stoppen en reageren zoals ik wil”. Tja, dan kan je je misschien beter een pluchen hond aanschaffen die je kunt instellen zoals jij wil.

Het is jouw verantwoordelijkheid als hondenouder om ervoor te zorgen dat aan de welzijnsbehoeften van je hond wordt voldaan. Hij is geen item dat in dienst staat van jouw leven (en sommige mensen zijn soms zorgzamer voor items dan voor hun hond, just saying).

Mijn punt is, for the love of god, kijk naar waarom je hond doet wat hij doet en ga daaraan werken. En blijf niet alleen maar hangen in “ik vind dat straffen bij zijn opvoeding hoort”. Ja leuk dat jij dat vindt, ik ben het daar niet mee eens. Voilà.

En wel om de volgende redenen:

1. 1. Als je alleen focust op gedrag en de emotie erachter negeert, blijf je achter de feiten aanlopen.

1. 1. Je doet niets aan de oorzaak van het gedrag.

1. 1. In het beste geval ben jij misschien van het gedrag vanaf, maar je helpt je hond helemaal niet.

1. 1. Hoe ga je je hond dan straffen? Vaak komt daar angst, pijn en intimidatie bij kijken.

1. 1. Persoonlijk vind ik het gewoon absoluut niet fair tegenover onze honden.

Conclusie: Houd meer rekening met het standpunt van je hond, met zijn belevingswereld en focus minder op “mijn hond doet iets wat mij stoort en dat moet ophouden”.

Als bepaald gedrag je stoort:

1. 1. Ga dan eens kijken waarom het je zo erg stoort. Is het omdat je dan het gevoel hebt dat je faalt als hondenouder? Omdat je niet voldoet aan het maatschappelijk beeld? Loop je misschien op andere vlakken ergens tegenaan of ervaar je veel stress waardoor dit er gewoon niet meer bij kan? Er zijn zoveel redenen.

1. 1. Ga vooral ook kijken naar waarom je hond dit nu precies doet, én geloof me hij heeft daar een hele goede reden voor. En wanneer je die reden vindt en daaraan gaat werken, ja dan help je je hond én help je ook jezelf.

Dat is uiteraard niet zo evident, want dan moet je ook heel kritisch naar jezelf gaan kijken. Dat is moeilijk én precies ook de reden waarom een moderne opvoeding heel vaak niet wordt volgehouden: omdat je heel erg met jezelf wordt geconfronteerd.

Stel, je hond is onzeker. Dan moet je je afvragen welke factoren bijdragen aan dit gedrag, wat zijn de belangrijkste triggers, wat heeft mijn hond in die situaties nodig … en … nu komt het … dan kan het zijn dat je hond een bepaalde situatie nog niet aankan en dan moet jij je hond niet meer in die situatie brengen. Wat voor veel mensen supermoeilijk is. Je moet leren je hond te aanvaarden zoals hij nu is, en niet vergelijken met jouw ideaalbeeld, of met je vorige hond die gek was op hondensport terwijl je huidige hond er een gloeiende hekel aan heeft.

Niet makkelijk! Maar dat wil niet zeggen dat het niet de moeite waard is, en het wil zeker en vast ook niet zeggen dat je hond het niet waard is en dat de band met je hond niet nog zoveel sterker kan worden.

Ik hoop dat ik je vandaag heb geïnspireerd om meer naar de oorzaken te gaan kijken en de dingen meer vanuit het standpunt van je hond te gaan bekijken. En als je interesse hebt om daarmee samen aan de slag te gaan, dan is Relaxing en Training Reactivity écht het go-to programma. Ik heb er letterlijk alles ingestopt wat je maar kan vinden over stressreductie, basisbehoeften, hondentaal, reactiviteit, agressie, management, spel, verrijking, beweging, rust, slaap bevorderen en all of that. En als je ook het tweede deel doet, het stuk over training, dan gaan we echt kijken naar hoe je je hond kan leren omgaan met bezoek, gaan we trainen op omgaan met vreemde mensen, trainen op geluiden etc.

Het enige wat niet specifiek in het programma is opgenomen is verlatingsangsttraining omdat je trainingsplan daar echt van dag tot dag varieert. Maar hiervoor kan je wel een groepsprogramma volgen bij een verlatingsangstexpert waarmee ik samenwerk. Heb je interesse daarin, stuur me dan een mailtje of berichtje, dan bezorg ik je de link en dan kan je er indien nodig ook die begeleiding bijnemen. Maar ook hier: ga alsjeblieft kijken naar de oorzaak en probeer niet gewoon het gedrag weg te trainen, want 1) je zal waarschijnlijk vastlopen en 2) you’re not helping your dog. En dat is jammer!

Have a nice day en tot volgende week. ????????

Luister deze aflevering op Apple Podcast!

Luister deze aflevering op Spotify!